In onze reeks ‘autorecycling over de grens’, kijken we hoe het met de recycling van afgedankte auto’s in andere landen is gesteld. Ditmaal is de redactie van Green Light in Argentinië. Het land is een voorbeeld voor de regio, nu ook Brazilië het Argentijnse systeem kopieert. Maar of dat een zegen is?

Tekst Jens Holierhoek

Fotografie ICM

Argentinië is bijna 70 keer zo groot als Nederland, maar met 44 miljoen inwoners is het nauwelijks dichtbevolkt te noemen. Een groot deel, 12 miljoen Argentijnen, woont in de provincie Buenos Aires, waar ook de hoofdstad is gevestigd. Daarbuiten zijn het de uitgestrekte Pampa’s en het wonderschone Patagonië die het voetbalgekke land kenmerken. Door de flinke afstanden is een auto een must. Zo’n 13 miljoen telt Argentinië er. Die auto’s zijn vaak stokoud. De gemiddelde leeftijd van het Argentijns wagenpark is zo’n 17 jaar. Ter vergelijking; in Nederland is de gemiddelde leeftijd van een personenauto 10 jaar.

Strenge regels

Per jaar worden er in Argentinië zo’n 120.000 auto’s afgedankt. Hooguit een kwart daarvan vindt de weg naar ontmantelaars. De Argentijnse wet schrijft namelijk voor dat er op jaarbasis maximaal 30.000 end-of-live-vehicles (ELV’s) de demontage- en hergebruikfase mogen bereiken. En de overige 90.000 auto’s? Die eindigen gewoon op de afvalberg of verdwijnen in het illegale circuit.

De Argentijnse wet schrijft voor dat er op jaarbasis maximaal 30.000 ELV’s de demontage- en hergebruikfase mogen bereiken

De wet- en regelgeving legt daarnaast nog meer restricties op. Per ELV mogen slechts 30 onderdelen worden hergebruikt. Dat zijn de portieren, de transmissie, motor en nog wat zaken, maar de rest moet de afvalbak in. Uit veiligheidsoverwegingen, aldus de betrokken instanties. Hergebruikte onderdelen zouden auto’s immers onbetrouwbaar maken. Wie Latijns-Amerika een beetje kent, vermoedt de echte reden achter de restricties: het beschermen van de auto-industrie.

Afval

Maximiliano Marques van Nh Autopiezas merkt in de praktijk hoe wet- en regelgeving het hergebruik van nog goede onderdelen in de weg staat: “Cilinderkoppen, stoelen, velgen, airbags en meer. We mogen ze niet doorverkopen, ook al zijn ze nog in prima staat”, vertelt hij tijdens z’n presentatie op het IARC in Wenen (editie 2019). Hij illustreert het verlies aan onderdelen door middel van twee foto’s. Het linkerbeeld laat een bescheiden stapel herbruikbare onderdelen zien, terwijl de rechterfoto op het eerste oog een haast nog complete auto is. Het dashboard, het stuur, remschijven, een groot deel van de carrosserie, schokbrekers en ga zo maar door; ze zijn allemaal bestemd voor de afvalbak.

Lees ook onze andere artikelen over autodemontage en -recycling in het buitenland: Albanië, Colombia en India.

Bureaucratie

Dat 90.000 auto’s op jaarbasis de recyclingfase niet halen en dat veel goed te gebruiken onderdelen worden weggegooid is niet de enige zorg. Nh Autopiezas heeft naar eigen zeggen te maken met een ongelooflijke bureaucratie. Ze moeten elk voertuig binnen 45 dagen deregistreren en vervolgens hebben ze 15 dagen om een auto te ontmantelen. Een afgedankte auto in het magazijn bewaren voor later hergebruik van onderdelen is verboden. En ben je eenmaal netjes aan het demonteren, dan moet elk onderdeel worden voorzien van een sticker voor traceerbaarheid. Van elk onderdeel moet kunnen worden nagegaan waar het naartoe gaat. “Wie de wetten overtreedt krijgt een boete, het bedrijf wordt gesloten of je eindigt in de gevangenis”, aldus Marques. Marques weet waar hij over praat. Zijn bedrijf bestaat al 20 jaar en demonteert 1.500 auto’s op jaarbasis.

Zwarte handel

Door de strenge regulering is het lastig voor de branche om winstgevend te zijn, geeft Marques aan. Ze kopen de auto’s over van verzekeringsmaatschappijen, maar mogen veel van de – vaak kostbare onderdelen – dus niet doorverkopen. Ook is het kostbaar om een minutieuze boekhouding bij te houden, zoals de wet- en regelgeving voorschrijft.

Door de strenge regulering is het lastig voor de branche om winstgevend te zijn

Nieuwe toetreders tot de recyclingmarkt zijn daarom schaars en bovendien moeten ze afrekenen met een slecht imago. Veel Argentijnen zien de eigenaren van scrapyards als criminelen. Dat beeld is niet zo gek, voor wie de cijfers kent. Geschat wordt dat in Argentinië elke officiële en nette ontmantelaar concurrentie heeft van wel tien beunhazen. En ze zitten vaak nog in dezelfde straat ook. Bedrijfjes die het niet nauw nemen met de veiligheid en milieuvriendelijke demontage. In de praktijk zijn veel van die illegale bedrijfjes betrokken bij criminele activiteiten.

Onderdelentekort

Nog een schatting. In Argentinië worden per jaar zo’n 50.000 auto’s gestolen. En vele tienduizenden onderdelen. Door de restricties van de overheid zijn er immers onvoldoende tweedehands auto-onderdelen in omloop om in de vraag te voldoen. En nieuwe onderdelen zijn voor veel Argentijnen te kostbaar. Volgens Marques is het tekort aan tweedehands onderdelen de reden dat veel auto’s in bar slechte conditie rondrijden. De veiligheid die de overheid met de strenge wetgeving nastreeft wordt er eerder juist minder op dan beter.

Navolging

Marques pleitte op het internationale autorecyclingscongres voor een nieuwe ELV-wetgeving die uitgaat van de principes van de circulaire economie. Te meer ook omdat het Argentijnse raamwerk van wet- en regelgeving navolging dreigt te krijgen in andere landen in Zuid-Amerika. Zo heeft het regiobestuur van het Braziliaanse Sao Paulo wel oren naar de duidelijke en strenge regelgeving. Lang leve de nieuwhandel, maar een doodsteek voor hergebruik en de circulaire economie.