Verantwoord voorbereiden op second use of second life
ARN werkt nauw samen met Stibat (Stichting Batterijen) voor de registratie van aandrijfbatterijen. In het systeem van Stibat registreren de importeurs de aandrijfbatterijen die ze op de markt hebben gezet. ARN heeft voor de deelnemende merken de inzameling, logistiek en verwerking van afgedankte aandrijfbatterijen opgezet. In 2017 en 2018 werden kleine aantallen van deze batterijen ingezameld en verwerkt.
Hoe functioneerde deze systematiek in 2019? In 2019 hebben meer dan 70 importeurs deelgenomen aan het collectieve systeem van ARN, waarvan 16 die gebruik hebben gemaakt van de aanpak voor aandrijfbatterijen. In totaal is in 2019 102.068 kg aandrijfbatterijen ingezameld, waarvan 25% naar een recyclingbedrijf is gegaan. Maar liefst 75% ervan kreeg een tweede leven via een ombouwbedrijf voor hergebruik. Daarbij ging het veelal om stationaire oplossingen voor opslag van elektriciteit. Als een aandrijfbatterij naar een recyclingbedrijf gaat worden ruim 70% van de grondstoffen teruggewonnen. De aandrijfbatterijen die een tweede leven kregen tellen voor nagenoeg 100% mee in het hergebruikpercentage; er is bij deze stap een klein percentage uitval.
Klaar voor meer
De aantallen zijn nog niet groot, maar organisatorisch en logistiek is de keten in principe klaar voor grotere aantallen. ARN signaleerde in 2019 wel een aantal uitdagingen, zoals de verkoop van aandrijfbatterijen op de informele markt – buiten de gereguleerde aandrijfbatterij inzameling. Dat gebeurt bijvoorbeeld in het geval van een total loss raken van een hybride of elektrische auto, die door een verzekeraar wordt verkocht aan een autodemontagebedrijf. Voor een op het oog intacte aandrijfbatterij aan boord van zo’n wrak bestaan altijd kopers.
Sustainable Development Goals
Voor het derde jaar legt ARN zichzelf langs de meetlat van de Sustainable Development Goals (SDG’s) met in het achterhoofd het motto ‘lean and green’. De hiernaast afgebeelde, gekleurde SDG’s zijn specifiek van toepassing op de inhoud van deze pagina
Hector Timmers, beleidsadviseur bij ARN, licht toe We kunnen ervan uitgaan dat sommige van deze accu’s opnieuw worden ingebouwd in auto’s – zo’n hergebruikte accu is flink goedkoper dan een nieuwe – waarbij overigens de garantie vervalt en de veiligheid voor de gebruiker niet altijd is gegarandeerd. Daarnaast vermoeden we ook dat particulieren een deel van deze aandrijfbatterijen toepassen in stationaire opslagtoepassingen voor stroom. De wet staat dit ongeoorloofd hergebruik niet toe – de aandrijfbatterij móet gerecycled worden. Ofwel bij een erkende second use verwerker met een ‘Einde Afval’ rechtsoordeel ofwel bij een batterijrecycler, die er in Nederland helaas nog niet is”, aldus Timmers. “Op deze regel geldt de uitzondering dat hergebruik wel is toegestaan in het type auto waarvoor de batterij ontworpen is. Het is daarmee toegestaan de batterijen te verkopen als de batterij toegepast wordt als aandrijfbatterij in hetzelfde type hybride of elektrische auto. We raden de verkopende partij aan om hier een administratie van bij te houden. Op deze manier wordt zeker gesteld dat de nieuwe toepassing aan de wettelijke eisen voldoet.”
Vakkennis over batterijdemontage
Het verhogen van vakkennis over veilige demontage van elektrisch aangedreven (HEV) voertuigen is in de keten een belangrijk aandachtsgebied. Dit omdat de basiskennis van de demontage in veel gevallen nog niet op niveau is. Hierom heeft ARN in 2019 het initiatief genomen om, samen met Innovam, de bestaande training voor autodemontagebedrijven om HEV voertuigen veilig te demonteren aan te passen aan de NEN 9140 norm. Deze Vaktraining batterijdemontage kan vanaf mei 2020 gevolgd worden bij Innovam. “ARN stelt in 2020 autodemontagebedrijven in de gelegenheid om de kosten voor het behalen van het certificaat van ten minste één medewerker bij ARN te declareren”, zegt Hector Timmers. “Uiteraard moedigen wij bedrijven aan meer collega’s aan de training te laten deelnemen. We doen dit door 50% van de kosten voor de tweede en 25% voor de derde medewerker te vergoeden.”
Batterijtransport over de weg
Een punt van aandacht is het beperkte aantal autodemontagebedrijven dat beschikt over geschikte diagnose-apparatuur om de staat van een aandrijfbatterij te bepalen. Zo’n diagnose is nodig om ARN in staat te stellen de aandrijfbatterij conform de regelgeving veilig over de openbare weg te kunnen transporteren naar de verwerkingslocatie. Merkdealers beschikken veelal al over deze apparatuur. Het is van belang dat ook autodemontagebedrijven hierin gaan investeren.
Opslag: normen in de maak
Ook de opslag van aandrijfbatterijen is nog een punt van zorg. In 2019 was ARN – net als de hele keten – in afwachting van duidelijkheid op het gebied van opslagnormen. In het kader van de Publicatiereeks Gevaarlijke Stoffen (PGS) is een werkgroep met onder meer ARN als deelnemer doende om voorstellen op dit gebied te ontwikkelen. Hector Timmers: “Wij begrijpen goed dat veel ondernemers in de autodemontage graag zouden weten aan welke eisen hun opslag moet voldoen en in welke faciliteiten ze moeten investeren; het is de verwachting dat die duidelijkheid er begin 2021 komt – onder de titel PGS-37.”
‘Mild hybrids’: aparte categorie
In 2019 is tenslotte ook de introductie van zogeheten ‘mild hybrids’ nog een belangrijke ontwikkeling geweest die van invloed gaat zijn op de batterijrecycling. Het gaat hierbij om veelal kleine accupakketten met een gewicht van 5 tot 15 kilo, die mede tot doel hebben de emissies van deze auto’s terug te brengen. Nu deze 48-volt aandrijfbatterijen in grote aantallen op de markt komen, heeft ARN speciaal voor deze categorie een aparte, lagere beheerbijdrage ingesteld.
Inzamelen en verwerken van batterijen
Hector Timmers legt uit hoe het Besluit beheer batterijen werkt: “Volgens het Besluit beheer batterijen (Bbb) zijn autofabrikanten en -importeurs verplicht om zowel startaccu’s als aandrijfaccu’s (batterijen) van hybride en elektrische auto’s na gebruik terug te nemen. Door deel te nemen aan het collectieve systeem (waarvoor zij een beheerbijdrage betalen) dragen zij de uitvoering van hun verantwoordelijkheid over aan ARN.
ARN zorgt na aanmelding van een aandrijfbatterij voor de inname en verwerking ervan. Deze volgt vervolgens – afhankelijk van de staat – één van twee mogelijke paden: de eerste is ‘second use’, onder meer voor toepassing in een stationaire toepassing, bijvoorbeeld opslag van zonne-energie of de aandrijving van fluisterboten. ARN levert aandrijfbatterijen voor dit doel aan drie bedrijven in Nederland: EcarACCU, Time Shift energy storage en NPP Power Europe. Deze bedrijven hebben in Nederland van de overheid het zogenoemde ‘end-of-waste’ oordeel verkregen om aandrijfbatterijen uit afgedankte elektrische auto’s voor stationaire toepassingen geschikt te maken en nemen de producentenverantwoordelijkheid over van de autofabrikant.
Het tweede spoor is afvoer naar een van de batterij-recyclingfabrieken in België, Duitsland en Frankrijk. Daar wordt de accu uit elkaar gehaald om materialen terug te winnen.”