Voor afgedankte batterijen zijn er twee routes: second use en recycling. De batterijen die gerecycled worden, gaan nu nog naar buitenlandse recyclers, omdat er nog geen capaciteit in Nederland is. In onder andere Duitsland, België, Frankrijk en Scandinavië zijn er wel recyclingbedrijven. Sinds kort hebben we in Nederland één bedrijf dat de eerste stap van recycling – namelijk het ontladen, ontmantelen en verkleinen – van de batterij uitvoert.
Nederlandse batterijverwerker
Janet Kes vertelt dat de groeiende urgentie van een batterijverwerker in Nederland onder meer voortkomt uit nieuwe Europese regelgeving: “De batterijverordening is in augustus 2023 gepubliceerd en wordt nu vertaald in Nederlandse regelgeving. De wijze waarop de verordening in Nederlandse regelgeving wordt opgenomen, wordt dit jaar gepubliceerd.” De nieuwe regels betekenen onder andere dat de verplichte hergebruikpercentages voor batterijen omhooggaan, dat kritieke materialen eruit teruggewonnen moeten worden en dat er vanaf 2031 voor nieuwe batterijen een bepaald percentage gerecyclede materialen gebruikt moet worden afkomstig uit afgedankte batterijen. “Voor de recyclingketen ontstaan zo nieuwe businessmodellen, wat zijn effect zal hebben op de dynamiek in de keten en op de prijs voor gerecyclede materialen uit batterijen”, legt Janet uit.
Batterijrecyclingketen
Janet is naast haar werkzaamheden bij ARN ook actief als themaleider recycling bij het Battery Competence Cluster NL (BCC), een initiatief om in Nederland samen met de industrie, kennisinstellingen en brancheorganisaties een sterk batterijecosysteem te ontwikkelen. Vanuit BCC wordt geïnventariseerd welke batterijrecyclinginitiatieven er zijn, welke processen worden ingezet en wat er nog nodig is aan innovatie om de verwerking van batterijen een stap verder te brengen. Het is daarnaast van belang om de verschillende stappen in de batterijrecyclingketen goed op elkaar te laten aansluiten. Vanuit BCC worden verschillende projecten opgezet, waaronder het Nationaal Groeifonds circulaire batterijen en het GTD-E-project, waar recycling van batterijen een integraal onderdeel van is. Susanne van Berkum werkt bij TNO als Consultant in het team Circular Electronics. “Hier werken we aan innovatieve technologieën om de kritieke materialen uit afvalbatterijen op een hoogwaardige, groene en efficiënte manier terug te winnen.” Susanne is samen met collega’s onder meer betrokken bij de bovengenoemde BCC-projecten, waaronder het ontwikkelen van blauwdruk voor een batterijrecyclinglijn in het GTD-E-project.
Focus ligt op NMC-batterijen
Susanne van Berkum vertelt dat ze besloten hebben om zich binnen het GTD-E-project te focussen op batterijen die nikkel, mangaan en kobalt bevatten, de zogenaamde NMC-batterijen. “Deze worden veel ingezet in auto’s en vrachtwagens. We kijken of de bestaande recyclingprocessen geschikt zijn voor de verwerking van NMC-batterijen en of ze tot hoogwaardige producten te recyclen zijn. Daarnaast richten we ons op de eerste stap van batterijrecycling: de voorbehandeling.” Tijdens de voorbehandeling worden batterijen ontmanteld, ontlaad en geshred. Dat proces resulteert in twee componenten: grovere deeltjes zoals plastics (grove fractie) en black mass. “In black mass zitten de belangrijke materialen die we willen terugwinnen, zoals kobalt, nikkel en mangaan. Wat we zien, is dat een groot deel van die belangrijke stoffen verloren raakt in de grove fractie. Daarom hebben we geëxperimenteerd met welke relatief eenvoudige stappen we het percentage black mass kunnen verhogen. Ook hebben we tests uitgevoerd met batterijen van verschillende samenstellingen, om te kijken wat de invloed is van de samenstelling op het percentage dat we kunnen terugwinnen.”
Samenwerken en kennisdelen
Susanne benadrukt dat samenwerken en kennisdelen binnen de keten heel belangrijk is, evenals het creëren van inzicht in wat er nodig is voor batterijrecycling in Nederland. “We hebben bij TNO een flink aantal collega’s die zich richten op het monitoren van de performance van een batterij en hoe je die performance kunt beïnvloeden en monitoren.” Ze geeft aan dat, naast TNO, ook andere partijen zijn die zich hiermee bezighouden en dat er partijen zijn die exact weten welke materialen in batterijen zitten.” Janet vult aan dat BCC met de verschillende projecten partijen wil samenbrengen en inzicht creëren in wat er nodig is voor batterijrecycling in Nederland. “Het zou mooi zijn om een proces te ontwikkelen dat zich richt op het terugwinnen van materialen uit batterijen. Als we deze schaarse grondstoffen hergebruiken, zijn we minder afhankelijk van andere landen.”
Procesverbeteringen
“Batterijrecycling bestaat uit meerdere opeenvolgende stappen, waarvan het logisch zou zijn om alleen al uit kosten- en carbon footprint-overwegingen een aantal daarvan in Nederland uit te voeren. Daarnaast zijn procesverbeteringen mogelijk om materialen nog hoogwaardiger terug te winnen. Innovatie en nauwe samenwerking in de keten, zoals Susanne ook al aangeeft, is daarom cruciaal”, vertelt Janet. Een ander voordeel van batterijverwerking in Nederland is dat de lithium-ion batterijen veel sneller verwerkt kunnen worden en daardoor minder lang opgeslagen hoeven te worden.
Susanne sluit af met de woorden dat batterijrecycling op een efficiënte en verantwoorde wijze moet gebeuren. “We hebben als land onze eigen verantwoordelijkheid om ons afval goed op te ruimen. Ik zie het als een grote toegevoegde waarde dat we samen kunnen bijdragen om dat op verantwoorde wijze, circulair voor elkaar te kunnen krijgen. Dat is onze drive.”
