Hoe demonteer je veilig elektrische en hybride auto’s en hoe ga je veilig om met de batterijen? Demontagebedrijven krijgen er steeds vaker mee te maken. Er liggen kansen want oude onderdelen zijn geld waard, maar de demontage moet veilig gebeuren en voldoen aan wettelijke regels. De nieuwe training ‘Veilig demonteren van e-voertuigen (NEN 9140)’ voorziet daarin.

Tekst Ralph Rozema

Fotografie: Innovam

“Wie deze training van een dag volgt kan de demontage van een EV of hybride auto veilig verrichten”, vat projectmanager Rob van der Linden van ARN samen. “Deelnemers raken hun onzekerheid kwijt, want je leert precies wat je moet doen”, vult coördinator Jelle van den Berg van opleidingsinstituut Innovam aan.

We lopen door het gebouw van Innovam in Nieuwegein, waar opleidingen en trainingen voor de autobranche worden gegeven. Mooi zijn de ruimtes waar een klasopstelling is gecombineerd met een werkplaats met auto’s. Even zitten om de theorie door te nemen en dan met je handen aan de slag. Veiligheidshandschoenen aan en zelf bezig gaan met de accu en de voltmeter. “Dat is spannend in het begin, want de voltages kunnen hoog zijn, maar we leggen alle stappen uit om het honderd procent veilig te doen”, vertelt Van den Berg.

Passie voor het vak

De beide autospecialisten praten gepassioneerd over hun vak. Ze hebben zelf trainingen gegeven en hebben de ontwikkeling van deze cursus aangestuurd. Van den Berg: “Er zit steeds meer elektronica in auto’s en dat vinden veel cursisten leuk. Het is een nieuwe manier van werken, het is fantastisch om daar les over te mogen geven.”

“We merken dat er veel vragen zijn bij autodemontagebedrijven”, vervolgt Van der Linden. “Dat is niet zo gek, want de ontwikkelingen gaan snel. Ze willen er graag mee aan de gang. Ook met oude onderdelen van e-voertuigen kunnen ze geld verdienen. Maar dan moet wel duidelijk zijn hoe je moet werken en aan welke voorschriften je moet voldoen.”

Spannend om voor het eerst te doen

De training bestaat uit een online onderdeel (zo’n anderhalf uur) dat iedereen van te voren doet en de trainingsdag is bij Innovam. Per groep zijn er twaalf deelnemers en die worden verdeeld over vier auto’s. Iedereen gaat zelf aan de slag. Van den Berg herinnert zich van eerdere trainingen dat deelnemers het spannend vinden. “Als je dieselauto’s gewend bent, is dit nieuw. Maar als deelnemers het een paar keer gedaan hebben, merk je hoe snel ze het in de vingers krijgen. En het is belangrijk: bij elk demontagebedrijf moeten mensen zijn die dit kunnen.”

Na het succesvol afronden van de training krijgt elke deelnemer een certificaat. Je kan dan werken volgens de NEN 9140-norm en geldt als vakbekwaam als het gaat om de demontage van elektrische en hybride auto’s. Je bent daarmee overigens niet opgeleid om een elektrische auto ook weer in elkaar te zetten. “Daar gelden andere eisen voor”, zegt Van der Linden.

Hoog Voltage

De training beslaat een aantal onderdelen. Je leert welke uitvoeringsvormen van e-voertuigen er zijn en hoe je de Hoog Voltage-elementen (HV) kan herkennen. Je leert wat de risico’s zijn en welke veiligheidsmaatregelen je moet nemen om een elektrische auto verantwoord te demonteren. Bijvoorbeeld: hoe stel je het systeem veilig zodat je uitsluit dat iemand een elektrische schok kan krijgen.

In de hal van het gebouw staat een leermodel van een batterij met alles erop en eraan. Je ziet de oranje kabels waar spanning op kan staan. Je ziet de relais die verbonden zijn met de modules met de accucellen en waar je de stroom af moet halen. “In de cursus leer je precies de stappen die je moet volgen om dat goed te doen”, legt Van den Berg uit.

Valkuilen

Hij is zich goed bewust van de valkuilen die er zijn. “Bijvoorbeeld, hoe meet je dat de spanning inderdaad nul is. Dat is een van de verraderlijkste dingen. Want ook als een voltmeter het niet doet, geeft de meter nul aan. Daar worden fouten gemaakt. Zulke valkuilen, daar wijzen we de deelnemers op.”

Ook aan de populaire multimeters die voltage, weerstand of temperatuur kunnen meten, zit een risico. “Stel, je wil voltage meten, maar de meter staat bij vergissing op iets anders ingesteld. Dan krijg je een verkeerde waarde. Beter is om een echte voltmeter te gebruiken.”

De weg vinden voor elk type auto

Voor de veiligheid zijn beschermende handschoenen nodig die voorkomen dat iemand een schok kan krijgen. Klinkt logisch misschien, maar het is goed erbij stil te staan. “Je moet elke keer controleren of een handschoen goed is, dat er niet ergens een gaatje in zit, want dan is de isolatie weg. Tijdens de training letten we erop en dan vergeet je het niet meer.”

Lastig is natuurlijk dat elk automerk net even anders is, maar daar bestaat een handige informatiebron voor. Tijdens de training leer je de demontagevoorschriften van fabrikanten vanuit IDIS te gebruiken. IDIS (International Dismantling Information System) is een internetomgeving met de voorschriften van fabrikanten waarin je alle autotypen kunt terugvinden. Je vindt er ook hoe je met een bepaalde batterij moet werken.

“Het is goed om eens in de vijf jaar je vaardigheden up-to-date te houden”

Mooie stap voor de branche

ARN heeft al eerder cursussen over elektrische auto’s verzorgd, maar de ontwikkelingen gaan snel en daarom is een nieuwe training nodig. “Het is goed om eens in de vijf jaar je vaardigheden up-to-date te houden”, zegt Van der Linden. “Voor deze nieuwe training is alle aanleiding, ook omdat steeds vaker elektrische auto’s bij de demontagebedrijven komen. Je wilt erop voorbereid zijn voordat de grote stroom eraan komt.”

Het is voor het eerst dat ARN de cursus bij Innovam laat verzorgen, een instituut dat al zeventig jaar een naam hoog weet te houden. Van der Linden is blij met de samenwerking: “Auto’s worden technisch steeds ingewikkelder en vernieuwingen komen snel. Daar kunnen we samen goed op inspelen. Ook de autodemontagebedrijven willen meegaan met hun tijd. Daarom is deze training een mooie stap voor de branche.”

Aanmelden

Aanmelden voor de training kan bij opleidingsinstituut Innovam via de volgende link:

Veilig demonteren van e-voertuigen (NEN9140).

De data zijn donderdag 3 september en vrijdag 4 september. De kosten van de training bedragen € 315,00 (excl. btw). Autodemontagebedrijven kunnen de kosten (deels) terugkrijgen via ARN, voor de eerste deelnemer is dat 100 procent, voor de tweede 50 procent en voor derde deelnemer 25 procent. Voor nadere informatie: info@arn.nl