Het materiaal is licht, supersterk en goed te recyclen. Steeds vaker vinden natuurlijke vezelcomposieten toepassing in auto’s. Het Zwitserse bedrijf Bcomp speelt een voortrekkersrol. De composieten hebben hun weg al gevonden naar diverse racemerken.

Tekst Ralph Rozema

Foto: Bcomp en Polestar

Bij de nieuwe materialen is gewichtsbesparing een groot voordeel, want lichtere auto’s kunnen verder rijden met dezelfde hoeveelheid elektrische energie. “We kunnen de interieurs van auto’s 50 procent lichter maken. De hoeveelheid plastic kunnen we met 80 procent reduceren”, vertelt medeoprichter en CEO Christian Fischer van Bcomp via de telefoon vanuit Zwitserland. Het Zweedse automerk Polestar werkt nauw samen met Bcomp. De pas uitgekomen Polestar Precept is een lichte auto, die vol zit met natuurlijke materialen. Ook de nieuwe Porche Cayman GT4 Clubsport bevat de duurzame vezelcomposieten.

AmpliTex, bCores en powerRibs

Het Zwitserse bedrijf heeft drie typen materialen ontwikkeld: ampliTex vlasvezels, bCores met balsahout (met FSC-keurmerk voor duurzaam hout uit Ecuador) en powerRibs, geavanceerde structuren met composieten van natuurlijke vezels. Het vlas is afkomstig van boerenbedrijven in België en Frankrijk en geeft in de vorm van ampliTex een lichtgewicht, stevig en duurzaam product.

Omdat de materialen zo licht en stevig zijn, sloeg het idee in eerste instantie aan bij de racesport en dan met name voor productie op kleine schaal waar innovatie voorop staat. Zo kwamen de materialen van Bcomp terecht in een racevariant van de Tesla. Deze Electric Production Car Series (EPCS) V2.3 Tesla P100DL werd in 2018 op het racecircuit van Barcelona onthuld. De raceversie was maar liefst 500 kilo lichter vergeleken met de wegversie. De powerRibs met vlasvezels zaten ook op het dak van de raceauto met daarin een innovatief LCD-scherm verwerkt dat informatie kon geven tijdens een race.

Interieur met vlascomposiet

Het Belgische sportautomerk Gillet is bekend van de Gillet Vertigo, die meedeed aan de Pikes Peak International Hill Climb in de VS in 2018. Ook in de body van de Gillet Vertigo vind je de natuurlijke vezels van Bcomp’s AmpliTex en PowerRibs terug. Maar het zijn de toepassingen in auto’s voor het grote publiek die echt zoden aan de dijk gaan zetten. Het Zweedse merk Polestar, eigendom van Volvo Cars en Geely, dat met elektrische auto’s grenzen wil verleggen, was er snel bij. In het interieur van de dit voorjaar uitgekomen Polestar Precept zit vlascomposiet verwerkt. Andere automerken komen eraan. “We zijn in gesprek met diverse fabrikanten” aldus Fischer. “We merken dat de belangstelling groot is.”

Startup als in Silicon Valley

Maar eerst terug naar het begin. Het verhaal van Bcomp doet denken aan dat van startups in Silicon Valley. “We begonnen klein in een garage”, vertelt CEO Christian Fischer. Hij is opgeleid als materiaaldeskundige aan de Swiss Federal Institute of Technology Lausanne EPFL. Het bedrijf begon met ski’s. De auto-industrie werd het vervolgtraject. “We zochten naar manieren om ski’s lichter te maken en de eigenschappen van het materiaal te behouden.” De vrijetijdssector bleek een uitstekende binnenkomer. “We hebben laten zien dat we sterke en duurzame producten kunnen maken, dat heeft onze geloofwaardigheid vergroot en de basis gelegd voor de samenwerking met nieuwe partners.” Na toepassingen in de motorsport kwam de auto-industrie.

“We hebben laten zien dat we sterke en duurzame producten kunnen maken, dat heeft onze geloofwaardigheid vergroot en de basis gelegd voor de samenwerking met nieuwe partners”

Afvalplastic uit oceanen

Met proefprojecten en prijzen kreeg het bedrijf bekendheid. Zo viel Bcomp op met de verwerking van plastic uit oceanen in een demonstratiemodel van de Volvo XC60. Het bedrijf combineerde het oceaanplastic met de door henzelf ontworpen composiet powerRibs met natuurlijke vezels. De toekomst ligt bij grote projecten. “Denk aan elektrische auto’s voor de consumentenmarkt: van sportwagens tot urban mobility.”

 De Soybean Car

Plantaardig materiaal in auto’s, het klinkt wat onwennig, maar het bestaat al lang. Sterker nog, Henri Ford ontwikkelde in 1941 al een prototype, de Soybean Car. Over de precieze samenstelling bestaat onzekerheid, maar vermoedelijk waren de panels gemaakt van bioplastic op basis van soja versterkt met natuurvezels van hennep en vlas. Het project kreeg echter geen vervolg. Verschillende automerken combineren tegenwoordig plastics met natuurvezels, maar composieten bijna volledig op basis van natuurlijke vezels gaan een stap verder. “Het uit zich in de footprint”, zegt Fischer. “Minder CO₂-uitstoot, goed te recyclen en al met al beter voor het milieu.”

 Design voor duurzaamheid

Van autofabrikanten wordt steeds meer verwacht dat ze verantwoordelijkheid nemen voor de impact tijdens de levenscyclus en voor de recycling van afgedankte auto’s. De druk neemt toe om materialen te gebruiken die het milieu ontzien. Natuurvezels zijn niet alleen gemaakt van hernieuwbaar ruw materiaal, maar er is ook minder materiaal nodig. Minder gewicht betekent dat tijdens de levensduur van de auto minder brandstof of elektrische energie nodig is. De nieuwe composieten kunnen (deels) in de plaats komen van de nu populaire koolstofvezel. Dit materiaal is licht en makkelijk toe te passen, maar is lastig te recyclen (lees ook het artikel: Wondermateriaal met schoonheidsfoutjes). “Het is moeilijk uit elkaar te halen en te verwerken” vertelt Fischer. “Wij voeren geen strijd tegen koolstofvezel, maar waar het kan, zijn natuurlijke vezelcomposieten een mooie volgende stap om dichter bij een circulair systeem te komen.”

Nederlandse link

Het Zwitserse bedrijf heeft sinds kort ook een Nederlandse link en daarin spelen de natuurlijke vezelcomposieten een hoofdrol. Het was een wereldprimeur: een fietsbrug in Ritsumazijl bij Leeuwarden gemaakt met composieten met vlasvezels en balsahout. Staatssecretaris Stientje van Veldhoven van Infrastructuur opende begin dit jaar de eerste biocomposietbrug. Maar CEO Christian Fischer ziet vooral een goede toekomst voor toepassingen in de auto-industrie. Hij ziet het enthousiasme bij fabrikanten. Sommigen komen overigens met eigen initiatieven voor het gebruik van natuurlijke of gerecyclede vezels. Bentley experimenteert met ‘Vegea’, een veganistisch leer gemaakt van druivenresten afkomstig van de wijnproductie. Mercedes Benz gebruikt voor de stoelen ‘Dinamica’ gemaakt van gerecyclede plastic flessen en kledingvezels.

Op de markt is ruimte genoeg

Fischer kent de voorbeelden. “Je merkt dat de trend voor natuurlijke composieten aanslaat. Dat is alleen maar goed.” Op de markt is ruimte genoeg. “Concurrentie is prima. Het uiteindelijke doel is dat autobedrijven circulair aan de gang gaan. Natuurlijke vezelcomposieten hebben daarbij een enorme potentie.”

Lees ook het artikel: De vegan auto