Is er een oorlog om herbruikbaar kunststof op komst? Waar zit de businesscase van recycling voor de grote autofabrikanten? En is de 100% circulaire auto écht in aantocht? We vragen het aan Jean-Denis Curt, de hoogste man op het gebied van circulaire productie bij Groupe Renault.

Tekst Leonard van den Berg

Jean-Denis Curt

Jean-Denis Curt werkt al 17 jaar bij Groupe Renault. Na jarenlange ervaring te hebben opgedaan bij de afdeling die verantwoordelijk is voor productie, milieu, veiligheid en energiebesparing verlegt hij in 2014 zijn werkterrein naar strategie en relaties met alle stakeholders van Groupe Renault. Sinds een jaar is hij de belangrijkste man op het gebied van circulaire productie bij de groep. Groupe Renault is actief in 134 landen met automerken als Renault, Dacia, Alpine, Lada en is onderdeel van de Renault Nissan Mitsubishi Alliantie.

Voor welk deel bestaat een nieuwe Renault uit gerecycled materiaal?“Voor Europese modellen is dat ongeveer 33 procent, maar de nieuwste Mégane reikt al tot 36 procent. Daarmee is Renault de beste in zijn klasse. Ons marktleiderschap zit vooral in het gebruik van recyclebare kunststoffen.”

Welk deel van het plastic aan boord is gerecycled?“In een auto zit ongeveer 150 tot 250 kilo aan kunststof. Bij Renault is tot 20 procent daarvan gerecycled. Koploper is de Espace. Die heeft in totaal 54 kilo aan gerecycled kunststof aan boord. Daar zijn we blij mee, maar het moet nog veel beter. Zo zijn gerecyclede materialen momenteel nog niet herbruikbaar in zichtdelen. Vanaf volgend jaar wel. We gaan het verwerken in de bagageruimte en bestuderen momenteel de mogelijkheid van andere plekken, zoals de achterzijde van de stoelen. Het is een sprong vooruit, maar er blijven uitdagingen. Leveranciers komen continu met nieuwe, soms complexe materialen die lang niet altijd recyclebaar zijn. Denk aan met kunststof versterkt koolstofvezel.”

Zulke nieuwe materialen zitten de circulaire auto in de weg?“In zekere zin wel. Het is een afweging: zulke nieuwe materialen zijn soms moeilijker te recyclen, maar bieden bijvoorbeeld wel grote gewichtsvoordelen en lagere emissies. Om te vermijden dat we moeten kiezen tussen gerecyclede materialen of gewichtsreductie ontwikkelen we momenteel nieuwe lichtgewicht gerecyclede materialen in samenwerking met leveranciers en recyclepartners.”

Heeft Renault een stappenplan als het gaat om het gebruik van gerecyclede materialen?“De eerste stap is om in 2022 zeker 50 procent meer gerecycled kunststof te gebruiken ten opzichte van 2013. We hebben het dan over 64.000 ton, terwijl het in 2013 nog 43.000 ton was. Om dat te bereiken moeten we op de internationale markt, voornamelijk India, China, Zuid-Amerika en Turkije, op zoek naar recyclebare kunststoffen. Momenteel is het echter moeilijk te vinden. Maar we zoeken hard en stimuleren waar het kan.”

Is er een oorlog aan de gang tussen autofabrikanten om gerecyclede materialen?“Geen oorlog, wel een groeiende markt. Tot voor kort was het voor de meeste autofabrikanten geen hoge prioriteit. Het is een manier om kosten te reduceren. Voor ons was het al veel langer een prioriteit om gerecyclede materialen te gebruiken.”

U noemde net China. Is het voor de relatief jonge auto-industrie geen uitgelezen kans om daar met gerecyclede materialen te werken?“In China hebben gerecyclede materialen nog een slecht imago bij het publiek. Het staat voor tweedehands. We produceren nu sinds een jaar of twee auto’s in China en zijn nog altijd hard op zoek naar gerecyclede materialen.

“Refurbished onderdelen zullen niet snel in een nieuwe auto worden gebruikt”

Maar als de Chinezen eenmaal doorhebben dat ze de wereldwijde spil in de recycling kunnen worden, kan het snel gaan. In ons stappenplan naar 2022 toe is China een van onze prioriteiten.”

Wat zijn volgende automaterialen die hergebruikt kunnen worden?“Lichtgewicht materialen zijn zoals gezegd nog moeilijk te recyclen. Voor de metalen proberen we ‘closed loops’ te ontwikkelen – gesloten systemen – binnen ons eigen Indra-netwerk. Zo hergebruiken we delen van de dempers, halen we platina uit de katalysatoren en koper uit de bedrading. We verzamelen het en verkopen het aan onze recycletak Gaïa. We proberen gesloten systemen op te zetten op allerlei niveaus. Tussen onze fabrieken, leveranciers, R&D-centra en meer.”

Wat is de businesscase van Renault op het gebied van circulariteit?“Onder Renault Environment vallen Gaïa [100% eigendom van Renault, ‘end of life’-afval, red.], Indra [verzamelen ‘end of life’-voertuigen, red.], en Boone Comenor [metaalafval, red.]. De laatste twee zijn joint ventures. Ze maken 500 miljoen euro omzet per jaar en zijn winstgevend. Bovendien groeien ze hard. We investeren veel in gesloten systemen. Het doel is om circulariteit beter te integreren in de corebusiness van het bedrijf. De integratie met leveranciers en fabrieken is van groot belang. Ook investeren we in onze ‘second life’-activiteiten: van onderdelen tot batterijen. We richten ons zowel op recycling als herfabricatie en het hergebruik van onderdelen en mechanische componenten.”

Het recyclebedrijf Indra is een joint venture van Renault met Suez. Wat zijn de plannen?“Indra heeft twee locaties om gebruikte voertuigen te ontmantelen. Dat zijn proeftuinen om de ontmantelingstechnieken te verbeteren. In Frankrijk lopen we bovendien voorop in ‘second life’-onderdelen. Kennis die we kunnen delen.”

Wat is volgens u beter: een auto waarbij alle onderdelen even lang meegaan en die na bijvoorbeeld 7 jaar ‘uit elkaar valt’, of een auto waarin sommige componenten zo lang meegaan dat ze kunnen worden hergebruikt in nieuwe auto’s?“De eerste optie gaat niet op. We ontwerpen auto’s om zo lang mogelijk mee te gaan. De commerciële levensduur van een auto is wellicht ongeveer 7 jaar, maar de feitelijke levensduur is veel langer – gemiddeld tegenwoordig zo’n 18 jaar, en dat wordt steeds langer. Het gaat echt om kwaliteit en levensduur.”

Gelooft Renault in het gebruik van vervangbare componenten om auto’s te ‘refurbishen’ in nieuwe auto’s en ze zo een tweede leven te geven?“De aandrijving zou je kunnen refurbishen, maar dan heb je te maken met soms 10 jaar oude aandrijflijnen. Die zijn gezien de snel veranderende wet- en regelgeving niet meer van deze tijd. Je kunt zo’n geherfabriceerde aandrijflijn dus niet in een nieuwe auto zetten. Ook andere refurbished onderdelen zullen dus niet snel in een nieuwe auto worden gebruikt.

“In China hebben gerecyclede materialen nog een slecht imago bij het publiek. Het staat voor tweedehands”

Een tweede leven via het aftersalesnetwerk is mogelijk en doen we al. We hebben bijvoorbeeld al een refurbishing-fabriek ten zuiden van Parijs. Daar maken we gebruikte onderdelen als nieuw, die we daarna verkopen via ons aftersalesnetwerk. Natuurlijk tegen een lagere prijs.”

Elektrisch rijden neemt een hoge vlucht. Hoe gaat Renault om met het recyclen van batterijen?“We werken aan de mogelijkheid om de materialen te hergebruiken van de batterij, zoals kobalt en nikkel voor de productie van nieuwe batterijen. Oude batterijen van EV’s worden ook hergebruikt in de snelgroeiende markt van energieopslag. Na 10 jaar gebruik zijn ze tot 25 procent van hun opslagcapaciteit kwijt, maar zijn dan nog meer dan goed genoeg voor de opslag van energie.”

Heeft de opkomst van autodelen en vernieuwende taxidiensten nog invloed op de manier hoe fabrikanten hun auto’s bouwen?“Autofabrikanten maken inderdaad de overstap naar MAAS: Mobility As A Service. Renault wordt ook een mobiliteitsaanbieder met deelauto’s en zelfrijdende taxi’s. Mobiliteit tegen de laagste kosten wordt dan belangrijk. Dat zal zeker invloed hebben op het design. Waar particuliere kopers nu vooral hechten aan design en uitstraling, omdat de auto immers ook voor hun huis op de stoep staat, zal de MAAS-klant vooral kijken naar comfort en lage kosten. De gebruikte materialen zullen ook heel robuust moeten zijn, en makkelijk schoon te maken en te onderhouden.”

Houden jullie bij het ontwerp van een auto rekening met recycling?“Jazeker. Het is wettelijk verplicht om 85 procent van het materiaal te recyclen en 10 procent van de energie te hergebruiken. We krijgen terugkoppeling vanuit Indra hoe we het beter kunnen doen, zodat we al in de ontwerpfase onderdelen zo kunnen ontwikkelen dat ze aan het eind zo eenvoudig mogelijk gerecycled kunnen worden. Dat blijft een voortdurende uitdaging.”

Gaan we de 100 procent circulaire auto daadwerkelijk meemaken?“Rond 2030 zullen we een flinke stap voorwaarts hebben gezet waar het om hergebruik van auto’s en verwerking van gerecyclede materialen in nieuwe auto’s gaat. Maar een 100 procent circulair geproduceerde auto? Die is helaas nog ver weg.”