Niet praten maar poetsen. Dat is het motto van Marjan Minnesma, drie keer winnaar van de Duurzame 100 van dagblad Trouw. Duurzaamheid is volgens haar vooral een kwestie van doen: “Soms moet je gewoon stappen zetten. Anders gebeurt er nooit iets.”

Tekst Marjan Minnensma

Met haar pragmatische instelling heeft Minnesma al veel duurzame successen geboekt. Ze zet haar doenersmentaliteit in als directeur van Urgenda, een stichting die Nederland sneller wil verduurzamen via concrete acties van particulieren en het bedrijfsleven. Haar organisatie, die in 2017 het tienjarig bestaan vierde, vecht onder meer voor duurzame huizen, maar bijvoorbeeld ook voor een ‘low car diet’.

Tomeloze energie

Minnesma’s daadkracht bracht haar sinds 2011 tot drie keer toe de toppositie in de Duurzame 100, de Trouw-lijst met invloedrijkste Nederlanders op het gebied van duurzaamheid. Minnesma verklaart haar succes zelf als volgt: “Ik zit al lang in de milieuwereld. Daardoor ken ik heel veel mensen. Bovendien heb ik een energieoverschot. Ik ben van het doen. Dat slaat aan.” De vechtstrategie van de ‘oude’ milieubeweging is niets voor Minnesma. Ze kiest niet voor de aanval, maar voor openheid en altijd zeggen waar het op staat. “Als iemand me vraagt voor de organisatie van een congres, laat ik direct weten dat ik liever iets actievers doe. Ik zeg het ook eerlijk als ik niet met partijen wil samenwerken omdat ik vind dat ze remmers zijn. Ik ga niet voor de lieve vrede of het poldermodel. Dat werkt alleen maar vertragend. Ik ben graag ‘to the point’, maar wel op een positieve manier. Ik houd van verleiden en verbinden en nieuwe coalities smeden.”

“Ik voorzie een sterke toename van serviceconcepten die zorgen voor flexibele mobiliteit zonder dat je zelf een auto bezit”

Minnesma pleit voor passie en optimisme om een duurzame wereld te realiseren. De tijdgeest werkt echter niet mee. We leven volgens haar in een periode waarin we elkaar in een verstarrende greep houden met repressie, protocollen en controle. “Vanuit wantrouwen en angst proberen we greep op de samenleving te krijgen met regels en toezicht. En die regels en dat toezicht voeden vervolgens weer angst en wantrouwen.” Minnesma vindt dat we te ver zijn doorgeslagen op dat punt. “We moeten niet de illusie hebben dat alles meetbaar en regelbaar is. Die drang leidt tot starheid en bureaucratie. Ik hoop dat we de weg terugvinden naar hartstocht en daadkracht in plaats van regels en protocollen. Ik doe liever 100 dingen mét de kans dat er in 98 gevallen iets fout gaat, dan slechts twee dingen waarvan ik zeker weet dat ze resultaat opleveren. Het is namelijk belangrijk om te leren van wat je doet. Je moet stappen durven te zetten, anders gebeurt er nooit iets.”

Gezonde toekomst

Minnesma signaleert een positieve kanteling in het denken over duurzaamheid. Vooral bij lokale en regionale overheden ziet ze veel enthousiasme voor duurzame initiatieven. Dat geldt ook voor particulieren. Het bruist van de ideeën. Bijvoorbeeld van consumenten die niet alleen bij zichzelf, maar ook bij de buurman zonnepanelen willen aanbrengen om nog meer energie op te wekken. Van haar mogen deze ontwikkelingen nog wat vlugger: “Met Urgenda willen we zorgen voor versnelling door met passie en energie acties op te zetten. We moeten zo snel mogelijk naar een economie op basis van groene in plaats van fossiele brandstoffen. En naar een circulaire economie, waarin alle grondstoffen worden hergebruikt. Hiervoor maakt Urgenda zich hard.”

Werken vanuit positiviteit

“Urgenda werkt op sympathieke wijze”, vertelt Minnesma. “Bedrijven die niet honderd procent duurzaam zijn, nagelen we niet aan de schandpaal. We gaan juist met ze praten om te kijken waar wij kunnen helpen. We merken dat bedrijven daarvoor openstaan. Want veel mensen uit het bedrijfsleven willen gewoon hetzelfde wat wij willen: een gezonde toekomst voor onze kinderen.” Over de ontwikkelingen in de mobiliteitssector is Minnesma optimistisch: “Ik verwacht dat er nog veel meer initiatieven voor elektrische voertuigen komen. Niet elk concept zal even succesvol zijn, maar we gaan op termijn hoe dan ook over op elektrisch. Dat moet ook wel. Het is de enige oplossing voor de luchtvervuiling in steden wereldwijd. Bovendien raakt de olie op.”

Realist

De auto is de status van heilige koe in hoog tempo aan het verliezen, neemt Minnesma waar. “Het autobezit zal op termijn halveren en plaats maken voor flexibel autogebruik. Nu betekent een auto voor velen nog steeds vrijheid. Maar er komen meer en meer mensen die autobezit juist als een beperking van hun vrijheid ervaren, bijvoorbeeld door gebrek aan ruimte om te parkeren. En als je dan een plek hebt gevonden, kost die al gauw dertig euro per dag. Ik voorzie een sterke toename van serviceconcepten die zorgen voor flexibele mobiliteit zonder dat je zelf een auto bezit.”

Openstaan voor alternatieven

Als voorvechter van duurzaamheid juicht Minnesma vernieuwende mobiliteitsconcepten toe. Maar ze blijft ook een realist, met een hang naar kwaliteit. Bovendien is ze de dochter van een autodealer. Ze groeide op boven de showroom en heeft er alle begrip voor dat mensen niet makkelijk de auto uit te krijgen zijn: “Ik rijd elke dag vanuit mijn woonplaats Beemster met mijn elektrische auto in een halfuur naar Amsterdam. Met het openbaar vervoer ben ik 2,5 uur kwijt. Dat verschil is te groot. Maar als er een service komt met bijvoorbeeld een elektrische taxi die me snel naar Amsterdam brengt, vind ik dat het overwegen waard. Maar dan wil ik wel rustig kunnen zitten en een kop koffie kunnen drinken.”

Marjan Minnesma in vogelvlucht

Marjan Minnesma wordt in 1966 geboren in Wormerveer en studeert bedrijfskunde, filosofie en rechten. Samen met hoogleraar Transitiekunde Jan Rotmans begint ze in 2017 Urgenda.

Minnesma wordt geroemd om haar tomeloze energie en de vele duurzame initiatieven die ze een zet geeft door gebruik te maken van haar enorme netwerk. Ze staat bekend als een wervelwind die overdag voortdurend in gesprek is en vaak nog tot diep in de nacht achter de computer zit. Minnesma heeft drie kinderen.

Over Urgenda

Stichting Urgenda wil Nederland sneller duurzaam maken samen met bedrijven, overheden, maatschappelijke organisaties en particulieren. Daarvoor heeft Urgenda een langetermijnvisie geformuleerd, samen met een agenda vol concrete acties van nu tot 2050. De stichting wil vooral producten of nieuwe technieken introduceren die anderen laten liggen. Meer informatie: www.urgenda.nl.